سید محمدحسین مرعشی شهرستانیاو از سادات حسینی مرعشی که نسب‌اش با ۳۱ واسطه به امام سجاد (علیه‌السلام) می‌رسد. وی در کرمانشاه و کربلا علوم دینی را نزد اساتیدی چون پدرش سید محمدعلی شهرستانی، محمدحسین فاضل اردکانی، سید معزالدین حسینی قزوینی حلی، میرزا باقر یزدی، میرزا غلام هروی و دیگران فرا گرفت و از مدرسان حوزه علمیه کربلا گردید. شهرستانی کتاب‌های زیادی در علوم مختلف همچون علم کلام، فلسفه، علوم غریبه، فقه و اصول، تفسیر قرآن، منطق و عقاید امامیه تألیف کرده است. یکی از مهم‌ترین فعالیت اجتماعی ایشان تلاش برای رد فرقه شیخیه و دفاع از عقاید امامیه است و چندین کتاب در نقد این فرقه نوشته است. ۱ - ولادت و خاندانضیاءالدین سید محمدحسین حسینی مرعشی شهرستانی در روز پانزدهم شوال ۱۲۵۵ قمری در کرمانشاه به دنیا آمد. (نسب‌نامه سید محمدحسین با ۳۱ واسطه به امام سجاد (علیه‌السلام) می‌رسد. نسب‌نامه او بدین‌شرح است: سید محمدحسین بن محمدعلی بن سید محمدحسین بن سید محمدعلی بن سید اسماعیل بن محمدباقر بن محمدتقی بن محمدجعفر بن عطاء الله بن محمد مهدی بن امیر تاج‌الدین حسین بن عطاء‌الله بن علی بن امیر عبدالله بن محمد بن عبدالکریم بن عبدالله بن عبدالکریم بن امیر محمد بن سید مرتضی علیخان بن سید علیخان بن سید کمال‌الدین بن قوام‌الدین بن سید صادق بن سید عبدالله بن سید محمد بن ابوهاشم بن سید علی مرعشی بن سید عبدالله بن سید محمد بن سید حسن بن سید حسین اصغر بن زین‌العابدین. [۱]
آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، نقباء البشر، ج۲، ص۶۲۷.
[۲]
آزاد کشمیری، محمدعلی، نجوم السماء، ج۲، ص۱۹۱.
[۳]
صنیع الدوله، محمدحسن، المآثر و الآثار، ص۱۷۹.
)جدش سید محمدحسین حسینی مرعشی از عالمان کربلا بود که بعد از ازدواج با دختر میرزا محمدمهدی موسوی شهرستانی (فقیه کربلا) به «شهرستانی» معروف شد. (گفتنی است خاندان شهرستانی از سادات موسوی هستند ولی خاندان سید محمدحسین مذکور از سادات مرعشی هستند و سادات مرعشی از سادات حسینی هستند.) [۴]
آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الکرام البرره فی القرن الثالث بعد العشره، ج۲، ص۴۱۴، مطبعه العلمیه نجف، ۱۳۷۴ قمری.
کتاب جلیس الابرار در شرح مشکلات اخبار به عربی و انیس الاخیار در شرح مشکلات اخبار به فارسی [۵]
آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۲، ص۴۵۱، دار الاضواء بیروت، چاپ دوم ۱۴۰۳.
و معادن التحقیق در اصول فقه از آثار او است.پدرش، سید محمدعلی شهرستانی (متوفای ۱۲۸۷ قمری) از شاگردان سید محمد مجاهد است که آثار ارزشمندی مانند الاجماعیات، الکشکول، شرح تبصره، نتیجة الفکر فی الولایة علی البکر، رساله در نماز جمعه، رسالة فی بر الوالدین، حجیة المظنه، کتاب الطهاره، نجوم الفرقان، رسالة فی قرائة الماموم غیر المسبوق، الاعتکافیه، به یادگار گذاشته است. مادرش فاطمه خانم، دختر آقا احمد کرمانشاهی از زنان مؤمن و با تقوا بود. آقا احمد کرمانشاهی نیز با خاندان شیخ محمدحسین اصفهانی (صاحب فصول) و شیخ محمدتقی اصفهانی (صاحب حاشیه بر معالم) دو تن ـ از عالمان نامی در اصول فقه شیعه ـ وصلت داشته است. [۱۴]
کرمانشاهی، احمد، مرآه الاحوال، ج۱، ص۴۸، با تصحیح و حواشی علی دوانی، انتشارات امیر کبیر، ۱۳۷۰.
با توجه به این مقدمات روشن می‌شود که سید محمدحسین شهرستانی از طرف پدر به سید محمدحسین شهرستانی داماد سید محمدمهدی شهرستانی و از طریق مادری به خاندان شیخ محمدتقی اصفهانی می‌رسد. ۲ - تحصیلاتسید محمدحسین از هفت سالگی مشغول به تحصیل شد. [۱۵]
شهرستانی، سید محمدحسین، اشک روان بر امیر کاروان، ص۷۱، مؤسسه مطبوعاتی دار الکتاب جزائری، قم ۱۳۸۰.
او مقدمات را در کرمانشاه گذراند و در مدتی کوتاه، قرآن را حفظ کرد. او در زمان تحصیل، کتاب صمدیه و الفیه را ـ که از کتب درسی حوزه‌های علمیه است ـ از حفظ کرد و بر کتاب الفیه شرحی نوشت. تحصیل و حفظ این کتب در حالی بود که سیزده بهار از عمرش بیش‌تر نگذشته بود. او دوره مقدمات را توانست در عرض سه سال به پایان برساند. [۱۶]
مجله تراثنا، ش ۳، ص۱۵۹.
بعد از آن سید محمدحسین به کربلا رفت و در حوزه درسی پدر خود شرکت کرد. او در سال ۱۲۸۲ قمری توانست از پدر اجازه روایت بگیرد. او بعد از وفات استادش فاضل اردکانی بر کرسی تدریس و مرجعیت تقلید تکیه زد و مورد توجه عموم قرار گرفت. ۳ - اساتید۱. پدرش سید محمدعلی شهرستانی. ۲. محمدحسین فاضل اردکانی: او با این‌که یکی از کوچک‌ترین شاگردان این استاد بود، استاد به او احترام زیاد می‌گذاشت و تا او در درس حاضر نمی‌شد، درس را شروع نمی‌کرد. [۱۷]
مجله تراثنا، ش ۲۱، ص۲۶۲.
فاضل اردکانی در شعبان سال ۱۲۸۷ قمری اجازه روایتی برای شهرستانی صادر کرده است. آیت الله مرعشی نجفی از طریق آیت الله میرزا علی شهرستانی و میرزا محمد هندی از سید محمدحسین شهرستانی روایت می‌کند. [۱۹]
کوفی، حسین بن سعید، کتاب الزهد، ص۲۵-۳۶، با تحقیق غلامرضا عرفانیان، چاپخانه العلمیه قم، ۱۳۹۹.
شهرستانی، استاد خود فاضل اردکانی را بر دیگر اساتید ترجیح می‌دادند و با این‌که او شاگرد شیخ انصاری نیز بوده است، فاضل اردکانی را از شیخ انصاری اعلم می‌دانستند. آیت الله مرتضی حائری از قول پدر خود شیخ عبدالکریم حائری یزدی نقل می‌کند که مرحوم شهرستانی، بالای سر مبارک حضرت سیدالشهداء (علیه‌السلام)، قسم یاد کرده است که فاضل اردکانی از شیخ انصاری استاد الفقهاء، اعلم است. [۲۰]
حائری، مرتضی، سر دلبران، ص۷۵، دفتر نشر برگزیده، چاپ دوم ۱۳۷۷.
۳. سید معزالدین حسینی قزوینی حلی (متوفای ۱۳۰۰ قمری) از دیگر کسانی است که به او اجازه روایت داده است. [۲۱]
حرزالدین، محمد، معارف الرجال، ج۳، ص۱۱۱، کتابخانه مرعشی نجفی قم، ۱۴۰۵.
او این اجازه را در سال ۱۲۹۲ قمری برای شهرستانی نوشته است و شهرستانی صورت این اجازه را در کتاب زوائد الفوائد آورده است.۴. میرزا باقر یزدی: او استاد سید در هیئت و نجوم بود. ۵. میرزا غلام هروی استاد حساب و هندسه و عروض او بود. ۶. شیخ انصاری: مؤلف کتاب نجوم السماء، شیخ انصاری را به عنوان یکی از اساتید سید محمدحسین شهرستانی معرفی کرده است و گوید از او اجازه داشته است. [۲۵]
آزاد کشمیری، محمدعلی، نجوم السماء، ج۲، ص۱۹۱.
این مطلب در جای دیگری نیامده است و خود شهرستانی نیز در آثار خود بدان اشاره‌ای نمی‌کند. اگر گفته نجوم السماء صحیح باشد با توجه به این‌که شیخ انصاری در سال ۱۳۸۱ قمری وفات کرده است، باید استفاده از محضر او پیش از این تاریخ و پیش از دریافت اجازه از پدرش باشد.۴ - شاگردانسید محمدحسین شهرستانی از همان ابتدا مورد توجه طلاب علوم دینی قرار گرفت و بسیاری از طلاب در دروس او حاضر می‌شدند. از جمله کسانی که در دروس او شرکت می‌کردند، می‌توان به این افراد اشاره کرد. ۱ ـ سید علی شهرستانی (۱۳۴۴ قمری): او فرزند سید محمدحسین شهرستانی است. در دروس کلام و حکمت و حساب و هیئت پدرش شرکت کرد. ۲ ـ شیخ موسی بن جعفر حائری قرمیسینی (حدود ۱۳۴۰ قمری) صاحب کتاب الاجازات: شهرستانی بر کتاب الطهاره او تقریظی نوشته است. او در رثای استادش مرثیه‌ای سروده است. آقا بزرگ تهرانی از طریق او از شهرستانی روایت می‌کند. ۳ ـ سید شمس‌الدین محمود مرعشی پدر آیت الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی. [۳۰]
مرعشی نجفی، سید شهاب‌الدین، شرح احقاق الحق، ج۱، ص۱۲۸.
۴ ـ غلامعلی مرندی (متوفای حدود ۱۳۴۵ قمری). ۵ ـ ابوالمحاسن شیخ محمدحسن بن حماد جناجی (۱۳۴۴ قمری) که وزیر معارف عراق بوده است. ۶ ـ شیخ عباس قزوینی. ۷ ـ سید آقا حسن (۱۳۴۸ قمری). [۳۵]
امین، سید محسن، مستدرکات اعیان الشیعه، ج۵، ص۷، دار التعارف للمطبوعات، بیروت.
۸ ـ سید حشمتعلی بن حاج جماعتعلی (۱۳۵۳ قمری). [۳۶]
امین، سید محسن، مستدرکات اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۴۴، دار التعارف للمطبوعات، بیروت.
۹ ـ سبط الحسین الجائسی بن رمضان علی لکنهوی (۱۳۷۴ قمری). [۳۷]
امین، سید محسن، مستدرکات اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۲۱، دار التعارف للمطبوعات، بیروت.
۱۰ ـ شیخ کاظم بن صادق معروف به شیخ کاظم هر (۱۳۳۳ قمری). ۵ - آثار و تالیفاتسید محمدحسین شهرستانی آثار زیادی از خود به جا گذاشته است. ایشان از کثرت آثار به شیخ بهایی زمان معروف بود. [۳۹]
مجله تراثنا، ش ۲۱، ص۲۶۲.
در مقدمه کتاب اشک روان بر امیر کاروان به مناسبت صدمین سالگرد درگذشت شهرستانی، صد اثر از او را بر شمرده است. [۴۰]
شهرستانی، سید محمدحسین، اشک روان بر امیر کاروان، ص۵۳، مؤسسه مطبوعاتی دار الکتاب جزائری، قم ۱۳۸۰.
این آثار در موضوعات فقهی، اصولی، اعتقادی، تفسیری، حدیثی، شعر، ریاضیات، هیئت جدید و قدیم، علوم غریبه، اخلاق، مناجات است. در این‌جا در هر موضوع مهم‌ترین آثار او را بر می‌شماریم.۵.۱ - اصول فقه۱ـ العناصر در حاشیه بر قوانین؛ ۲ـ اصل الاصول در تلخیص الفصول؛ ۳ـ تحقیق الادله؛ ۴ ـ حجیة المظنه؛ ۵ ـ دلیل الانسداد؛ ۶ ـ غایة المسئول و نهایة المامول فی علم الاصول: این کتاب، یکی از مهم‌ترین کتاب‌های شهرستانی است. این کتاب در واقع تقریرات درس استادش فاضل اردکانی است. ۵.۲ - فقه۱ ـ سبیل الرشاد شرح بر نجاة العباد صاحب جواهر که به فارسی است و تا بحث تیمم نوشته است؛ ۲ ـ شوارع الاعلام فی شرح شرائع الاسلام که تا کتاب حج در سه مجلد نوشته شده است؛ ۳ ـ هدایة المسترشد فی شرح کفایة المقتصد؛ ۴ ـ رسالة فی الید و انها سبب الضمان؛ ۵ ـ الدر النضید فی نکاح الاماء و العبید که در رابطه با اجرای قانون آزادی بردگان در حکومت عثمانی نوشته شده است؛ ۶ ـ النور المبین فی احکام الدین که رساله عملی فارسی او در طهارت و نماز و زکات است و در سال ۱۳۱۲ نوشته است. میرزای شیرازی در ابتدای این کتاب، رجوع به او را اجازه داده است. ۷ ـ الشرح المبین در جواب رساله المتن المتین: تاج العلماء سید علی محمد نقوی رساله‌ای نوشت در این‌که دود، روزه را باطل نمی‌کند و نام آن‌را المتن المتین گذاشت. او به هنگام مسافرت به عتبات، آن‌را به فاضل اردکانی عرضه کرد. شهرستانی در رد این رساله، الشرح المبین نگاشت و تاج العلماء در جواب، رساله التعلیق الانیق نوشت. [۵۲]
موسوی کاظمی، سید محمدمهدی، احسن الودیعة، ج۱، ص۱۷۶، دار الهادی بیروت، ۱۴۱۳.
۵.۳ - تاریخاشک روان بر امیر کاروان: این کتاب ترجمه خصائص الحسینیه مرحوم شوشتری است. او این کتاب را بعد از بازگشت از سفر مشهد و در تهران نوشته است. شهرستانی در این کتاب، ضمن ترجمه، گاه مطلب کتاب را اصلاح یا تکمیل می‌کند و در مواردی مطلب را توضیح می‌دهد وگاهی نیز اشکالی مطرح و بدان پاسخ می‌دهد و گاهی نیز بر مطلب کتاب اشکال و می‌کند. این کتاب یکی از اولین ترجمه‌های کتاب خصائص الحسینیه است. [۵۴]
شهرستانی، سید محمدحسین، اشک روان بر امیر کاروان، ص۴۴، مؤسسه مطبوعاتی دار الکتاب جزائری، قم ۱۳۸۰.
نام اصلی این کتاب، دمع العین علی خصائص الحسین، است، ولی با نام اشک روان بر امیر کاروان با تحقیق مناسب به چاپ رسیده است.۵.۴ - صرف و نحو۱ ـ الفرائد در نحو؛ ۲ ـ المهجة علی البهجه: حاشیه بر کتاب سیوطی در نحو است؛ ۳ ـ تسهیل المشاکل؛ ۴ ـ الصیغ المشکله. ۵.۵ - علوم غریبه۱- رساله در علم کف‌شناسی؛ ۲- رساله در علم کتف و شانه‌بینی؛ ۳- رساله در رمل به فارسی و عربی؛ ۴- الطریق در رمل؛ ۵- اصطلاحات الجفر؛ ۵.۶ - هیئت و نجوم۱- مطالع البروج در هیئت قدیم؛ ۲- نجم السماء در هیئت جدید؛ ۳- الموائد در سیارات سبع و اورانوس و نپتون. به فارسی نوشته شده است؛ ۴- مختصر فارسی هیئت خواجه نصیر؛ ۵- اللباب فی الاسطرلاب. ۵.۷ - شعر۱. نان و دوغ: در قبال نان و حلوای شیخ بهایی نوشته است. این کتاب در ۵۶ صفحه به چاپ رسیده است؛ ۲. خوان نعمت: در بیان نعمت‌های الهی که به چاپ رسیده است؛ ۳. تخمیس غدیریه ملا مسیحا فسائی؛ ۴. عسل مصفی در مواعظ. ۵.۸ - تالیفات دیگر۱. تلویح الاشاره در تلخیص شرح الزیاره؛ ۲. التوحید؛ ۳. زوائد الفوائد؛ ۴. الموائد فی المتفرقات من الفوائد: به صورت کشکول است و مطالب بسیار گرانقدری در آن آمده است. بنا به نقل شیخ آقا بزرگ تهرانی، این کتاب نزد فرزند مؤلف میرزا علی شهرستانی بوده است که در هنگام سفر حج، در دست او از بین رفته است؛ ۵. الصحیفة الحسینیه فی ادعیة سید الشهداء؛ ۶. خیرة الطیور فی التفال؛ ۷. تاریخ الشهرستانی؛ ۸. تذکرة النفس در مناجات و مراقبات؛ ۹. الکرامات در کراماتی که در نجف و کربلا و سرداب مقدس رخ داده است؛ ۱۰. صنعت جرثقیل؛ ۱۱. صنعت المتحرک الدائم الحرکه؛ ۱۲. شرح الحدید در شیمی جدید؛ ۱۳. الخط در انواع خطوط؛ ۱۴. البرزخیه در تفسیر آیات مربوط به عالم برزخ؛ ۱۵. رسالة فی «هن مصدقات»؛ ۱۶. الاربعون حدیثا مع الشرح و البیان؛ ۱۷. شرح حدیث من حفظ علی امتی اربعین حدیثا درایۀ الحدیث؛ ۱۸. غایة التقریب یا مهذب التهذیب که ارجوزه‌ای در منطق تهذیب است و در ۲۸۷ بیت است. این کتاب در سال ۱۳۷۴ قمری به نام منظومة التهذیب در ۳۲ صفحه به چاپ رسیده است. این منظومه در مجله تراثنا [۸۹]
مجله تراثنا، ش ۳، ص۱۵۹.
در سال ۱۴۰۶ قمری چاپ و تصحیح شده است.۶ - سفرهاسید محمدحسین بعد از وفات استادش فاضل اردکانی و در سال ۱۳۰۵ قمری برای زیارت امام رضا (علیه‌السلام)، عازم مشهد مقدس شد. در بازگشت از این سفر به تهران رفت. در تهران مورد استقبال پر شور مردم و رجال دولتی قرار گرفت. ملا علی کنی که بزرگ علمای تهران بود نهایت تجلیل و تکریم از شهرستانی می‌کند و اقامه نماز جماعت خود را در مدرسه مروی بر عهده ایشان می‌گذارد. این سفر در زمستان و در ماه رمضان سال ۱۳۰۶ قمری بوده است. در نماز جماعت او، طبقات زیادی از مردم حضور می‌یافتند، به گونه‌ای که صف نمازگزاران از مسجد تجاوز می‌کرد و به داخل صحن می‌رسید. [۹۲]
آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، نقباء البشر، ج۲، ص۶۲۸.
[۹۳]
آزاد کشمیری، محمدعلی، نجوم السماء، ج۲، ص۱۹۴.
آقا بزرگ تهرانی خود شاهد این صحنه‌ها بوده است و گزارشی کوتاه از این سفر او داده است. [۹۴]
آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، نقباء البشر، ج۲، ص۶۲۸.
او به غیر از امامت جماعت، در مدرسه میرزا حسین خان صدر قزوینی، تدریس می‌کرد.سید محمدحسین بعد از چندی اقامت در تهران به کربلا بازگشت و به تدریس و تالیف و ارشاد و رسیدگی به حوائج مردم پرداخت. وی به غیر از این سفر سفری به بیت‌الله الحرام نیز داشته است و گزارش سفر خود را در سفرنامه حجاز آورده است. آقا بزرگ تهرانی این کتاب را در کتابخانه آل شهرستانی در کربلا دیده است. ۷ - مبارزه با انحرافات اعتقادیشیخیه، یکی از گروه‌هایی است که بعضی اعتقادات انحرافی دارند. یکی از انحرافات این گروه که به دست حاج محمد کریم خان کرمانی (متوفای ۱۲۸۸ قمری) بنیان گذاشته شد، اعتقاد به رکن رابع است. به گفته او انسان علاوه بر اعتقاد به خدا و رسول باید به رکن رابع هم معتقد باشد و مصداق رکن رابع در نظر او، خودش است. شیخیه برای بیان اعتقادات خود از فلسفه بسیار استفاده می‌کردند و کسانی که اطلاعات اندکی از فلسفه داشتند، به راحتی فریب این گروه می‌خوردند. عالمان و فلاسفه معاصر حاج محمد کریم خان به منظور جلوگیری از انحراف مردم، با او مناظراتی داشتند. سید محمدحسین شهرستانی که در کلام و فلسفه اطلاعات وسیعی داشت، به راحتی می‌توانست اشتباهات فلسفی و اعتقادی و برداشت‌های حدیثی آنان را به دست آورد. او به منظور جلوگیری از رواج شیخیه ، همگام با دیگر عالمان، به رد شیخیه و حاج محمد کریم خان کرمانی پرداخت و مبانی اعتقادی و فلسفی آنان را نقد کرد. او چند کتاب در رد این گروه نوشته است. تنبیه الانام علی مفاسد ارشاد العوام یکی از این کتاب‌ها است. او در این کتاب، صد مطلب از مطالب انحرافی کتاب ارشاد العوام را برشمرده است و بعد از بیان این صد مورد، متذکر می‌شود که مطالب انحرافی این کتاب بسیار بیش‌تر از این تعداد است. او این کتاب را در سال ۱۲۹۳ قمری نوشته است. کتاب دیگر او در رد شیخیه، تریاق فاروق در فرق بین شیخیه و متشرعه است که آن را در سال ۱۳۰۱ قمری نوشت. او در رد شیخ احمد احسائی که شیخیه خود را به او منسوب می‌کنند نیز کتبی نوشته است. از جمله کتاب المراصد علی شرح الفوائد که رد بر کتاب شرح فوائد شیخ احمد احسائی است. او به غیر از مبارزه با شیخیه، به رد نصارا نیز پرداخته است. کتاب سبیل النجاة و طریق النجاه دو کتاب او در رد نصارا است. او در رد دهریین نیز کتابی با عنوان آیات بینات نوشت. الحجة البالغة و النعمة السابغه در اثبات وجود امام زمان، جنة النعیم و الصراط المستقیم فی الامامه، الایات المحکمات فی دفع الشبهات، نور المبین فی اصول الدین رساله در اثبات عدم تحریف قرآن از کتاب‌های دیگر شهرستانی در اثبات عقاید حق شیعه و دفع شبهات است. ۸ - از نگاه دیگرانحاج شیخ مرتضی حائری (قدس‌سره)، درباره ایشان می‌نویسد: «از طرف مادر، از احفاد وحید بهبهانی است و از لحاظ حدت ذهن و قوت هوش و حافظه و سرعت انتقال، ممتاز بوده است و از مراجع تقلید و علمای بنام در آغاز سده چهارده بوده است.» [۱۰۹]
حائری، مرتضی، سر دلبران، ص۷۷-۷۸، دفتر نشر برگزیده، چاپ دوم ۱۳۷۷.
آقا بزرگ تهرانی درباره او می‌نویسد: «از اعاظم علما و بزرگان علمای دین در زمان خود در کربلا بود.» [۱۱۰]
آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، نقباء البشر، ج۲، ص۶۲۷.
شیخ عباس قمی درباره او می‌گوید: «عالم فاضل جلیل محقق مدقق بی‌بدیل سید سند و رکن معتمد میرزا محمدحسین شهرستانی حائری صاحب تالیفات برتر.» محمدعلی مدرس می گوید: «از اکابر علمای امامیه اوایل قرن حاضر چهاردهم هجرت می‌باشد که حاوی فروع و اصول، جامع معقول و منقول، فقیه حکیم محقق مدقق، ادیب، شاعر ماهر، اصولی، در فطانت و کثرت حافظه و حدت ذهن ممتاز، در کربلای معلی رییس مذهبی و مرجع تقلید جمعی وافر از شیعه بود.» آیت الله مرعشی نجفی درباره او می‌نویسد: «علامه در فنون مختلف» و او را اعجوبه روزگار در احاطه به فنون مختلف می‌خواند. [۱۱۳]
مرعشی نجفی، سید شهاب‌الدین، شرح احقاق الحق، ج۱، ص۱۲۷.
۹ - فرزندان۱ ـ میرزا علی شهرستانی که احوالات او در ذیل شاگردان گذشت. ۲ ـ سید جعفر شهرستانی: او در علم فقه و علوم غریبه تالیفاتی داشته است. در امر استخاره ید طولایی داشته است، به گونه‌ای که حکایات عجیبی از او در این‌باره نقل است. او در اواخر عمر در مشهد سکونت گزید. [۱۱۵]
مرعشی نجفی، سید شهاب‌الدین، شرح احقاق الحق، ج۱، ص۱۲۸.
۳ ـ زین‌العابدین شهرستانی: مؤلفان از زین‌العابدین شهرستانی چیزی ذکر نکرده‌اند، اما ظاهرا در حرم حسینی به اقامه نماز جماعت می‌پرداخته است. فرزند او عبدالرضا شهرستانی (۱۴۱۸ قمری) از عالمان دینی بوده است و کتابی در شرعیت نوروز و سجده بر تربت امام حسین (علیه‌السلام)، نوشته است. سید محمدحسین دو دختر هم به نام‌های سکینه و فاطمه داشته است و یکی از دامادهای او به نام سید حسن بن اسماعیل قمی حائری (صاحب شرح بر تبصره و التحفة الحسینیة فی احکام الغیبة) از علما بوده است. ۱۰ - وفاتشهرستانی در روز پنج‌شنبه ۳ شوال ۱۳۱۵ از دنیا رفت [۱۲۱]
آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، نقباء البشر، ج۲، ص۶۲۸.
و در بقعه آل شهرستانی در پشت مقبره شهدا در ایوان حسینی به خاک سپرده شد.۱۱ - پانویس۱۲ - منبع• سایت فرهیختگان تمدن شیعه، برگرفته از مقاله «سید محمدحسین شهرستانی»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۰/۱۲/۰۱. رده‌های این صفحه : دانش آموختگان حوزه کربلا قرن 13 (قمری) | درگذشتگان 1315 (قمری) | زادگان 1255 (قمری) | شاگردان فاضل اردکانی | عالمان شیعه قرن 13 (قمری) | عالمان شیعه قرن 14 (قمری) | فقیهان شیعه قرن 13 (قمری) | فقیهان شیعه قرن 14 (قمری) | مدفونان در حرم امام حسین | مراجع تقلید سده سیزدهم(قمری) | مراجع تقلید قرن 14 (قمری) | نویسندگان شیعه سده سیزدهم(قمری) | نویسندگان شیعه قرن 14 (قمری)
|